Troyako gudaren hastapenak: Liskarraren sagarra

Askok pentsatuko dutenaren kontra  Troyako guda ez zen Troyan hasi, eta ez zuen Parisen buru txoroak sortu. Arazoak Pelion mendian hasi ziren, Olinpoaren ondoan, Tetis eta Peleoren ezkontzetan.

Boda de Teetis y Peleo, Jordensa

Tetis, itsasoaren jainkosa zen eta Peleo berriz, hilkor bat. Bere ezkontzak ez zuen maitasunak sortu, Zeusek baizik. Zeusek, beste askotan bezala, oraingoan Tetisekin harremanak izateko irrikitan zegoen. Baina gogoak alde batera utzi behar izan zituen: Augurio batek zioenez, Tetisen semea bere aita baino askoz ere indartsu, adoretsu, eder, maitagarri...agoa izango zen.   

Akiles (Brad Pitt). Troya 2004

Zeusi Tetis konkistatzeko gogoak kendu zitzaizkion: horrelako seme bat izan eta botereaz ahaz zitzakeen. Arazoarekin bukatzeko Tetis gizon hilkor batekin ezkontzera derrigortu zuen, era honetan, nahiz eta semea aita baino bertute gehiago izan, inoiz  ez zen jainko batekin parekatu ahal izango. Eta eskerrak…Pelis eta Tetisen semea Akiles heroi handi eta ospetsua izan zelako, indartsuena indartsuen artean…eta ederrena ederren artean…

 Euren ezkontzara Olinpoko jainko-jainkosa guztiak joan ziren, bueno guztiak, bat izan ezik: Eris, liskarraren jainkosak ez zuen etxean bere gonbidapena jaso, baina beste kontakizun batzuetan gertatzen den bezala, ez zion gehiegi axola izan eta Hermes mezularia bidali zuen oparitxo bat eskaintzeko.

Errauskineko "Eris"

            Hermes jainkoen ingurura gerturatu zen, eta Erisen esanak errepikatu zituen:

 Nahiz eta gonbidatua izan ez naizen, oparitxo bat egin nahi dizuet.

 Eskuak zabaldu eta urrezko sagar bat utzi zuen mahai gainean; sagar eder horrek inskripzio bat zuen  καλλίστῃ, hau da, ederrenarentzako.

Arazoak bat batean hasi ziren: hiru jainkosarik harroputzenak, Afrodita,

Hera eta Atenea, sagarra bereganatu nahi zuten, eta eztabaidatzen hasi ziren. Ados ez zirenez jartzen Zeusi eskatu zioten berak erabaki zezan euren artean emakumerik

ederrena zein zen. 

Baina Zeus oso argia zen horretarako, eta bazekien erabaki hori hartzeak arazoak ekarriko zizkiola, horrexegatik koitadu baten esku utzi zuen erabakia…Paris.

Paris, Troiako printzea zen, Priamoren semea eta momentu horretan bere aitaren ardiak zaintzen ziharduen mendixka batean. Bat batean, Parisen aurrean hiru jainkosak agertu ziren eta sagarraren asuntoa kontatu zioten. Paris gixajoak ez zekien nora begiratu, hirurak ziren liluragarriak; bere erabakia errazteko edo zailtzeko  asmoz, bakoitzak opari bat eskeini zion: Herak, bera aukeratuz gero, imagina zezakeen botererik handiena emango zion; Ateneak, jakintza eta etorkizuneko guda guztietan irabazlea izango zela esan zion, eta azkenik Afroditak emakume ederrenaren maitasuna eskaini zion, Helenarena.

            Azkenengo hau entzutean Parisek argi izan zuen: Helena aukeratuko zuen, hau da, Afrodita.

Afrodita

Helena, munduko emakumerik ederrena, Espartako erregina zen, Menelaoren emaztea. Baina, Afroditak beste egitasmo bat zuen berarentzat , eta jainkoen nahien kontra ez dago zer egiterik.

            Paris eta Helena elkarrekin ihes egin zuten, Menelao benetan irainduta utziz. Euren helburua: aurrerantzean Troian elkarrekin bizitzea.

Baina erabaki honek Troia arriskuan jarriko zuen: Menelaok bere anaia deitu zuen,

Agamenon, Mizenaseko erregea, eta nahiz eta Grezia ez izan oraindik estatu bat, herri gehienek Menelao eta Agamenonekin egin zuten bat Troiaren kontra joateko. Troiako gudak hamar urte iraun zituen, eta Homerori zor dizkiogu garai honetako kondairak.

            Homero K.a. VIII. mendeko idazlea izan zen eta bi obra idatzi zituen: Iliadan, Troiako guda kontatzen digu eta  Odisean Troyako gudaren ondorengoak. Dena den, bere lana bakarrik idaztea izan zen, idatziz gordetzea mendeetan zehar ahoz aho pasatutako istorioa.  Beraz tradizioz beteriko liburuak ditugu hauek, Heladearen bizimoduari buruz hitzegiten digutenak eta euren ohiturak gerturatzen.

            Bai Iliadak eta bai Odiseak egundoko eragina izan dute beti, horregatik milaka pelikula, antzerki, literatur lan, margolan, etabar topa ditzakegu garai horretako gaiak jorratzen. Ezin dugu ahaztu gure mendebaldeko kulturaren euskarrietako bat dela.

Canta, diosa, la cólera funesta del Pelida Aquiles, que causó innumerables dolores a los aqueos y arrojó al Hades muchas almas famosas de héroes, a los que convirtió en presas para los perros y todas las aves, mientras la voluntad de Zeus se iba cumpliendo, desde que por primera vez, tras discutir, se distanciaron el atrida rey de hombres y el divino Aquiles.

¿Cuál de los dioses los impulsó a luchar en discordia?

El hijo de Leto y Zeus. Pues irritado con el rey, levantó una maligna enfermedad sobre el ejército, y la tropa perecía, porque el Atrida había deshonrado al sacedorte Crises. 

                                                           Homero, Ilíada.

¢