FAMILIA INDOEUROPARRA

XIX. mendearen hasierako bi linguisten ikerketek aurrerapausu erraldoia ekarri zioten linguistikari: Franz Bopp (Alemania) eta Rasmus Raskek (Danimarka) Asia eta Europako hizkuntz batzuen arteko konparaketa egin ostean, Europa eta Asiaren mendebaldean hitzegiten ziren hizkuntz gehienek jatorri komuna zutela ondorioztatu zuten. Euren ikasketek gramatika konparatiboari hasiera eman zioten, hizkuntz desberdinen arteko harreman eta loturak ikertzen dituen linguistikaren atala.

Latina	Grekoa	Sanskritoa	Armeniera	Islandiera	Irlandera	Lituanera	Eslaviarra
mater	μάτηρ	Mata	Mayr	Modr	Mathir	Mote	mati

Kontrakoak egon arren, ama hizkuntz komun bat egon zela ondorioztatu zen, indoeuropearra deitu zutena; berari buruzko informazio guztia hizkuntzen arteko konparaketaren ondorioz ezagutu dezakegu: jatorrizko indoeuropeoa bi adarretan banatu zen, ekialdekoan eta mendebaldekoan. Lehendabiziko zatiketa honetatik eta banaketa askoren ostean, ondorengo familia linguistikoak agertu ziren eta denboraren poderioz gaur eguneko hizkuntza modernoak. 

Baina...zeintzuk ziren jatorrizko indoeuroparrak? 

Ikerlariek adostu dute jatorrizko indoeuroparrak K.a. V. eta III. milurtekoen artean bizi izan zirela Europako erdialdean, seguruenik iparralderuntz. Konparazioak ere lagundu digu herriaren izaera ezagutzera: nekazaritza eta abeltzantzara dedikatzen ziren eta familian oinarritutako tribuetan sailkatuta bizi ziren. Dena den, K.a. 2500-200 urteen artean sakabanatzen hasi ziren Europa eta Asian zehar. Greziara K.a. 2000.urte inguruan helduko dira eta Italiara berriz, mende bat beranduago. 

Jatorri indoeuropearreko gaur eguneko hizkuntzak:

Talde germaniarra: islandiera, suediera, novegiera, daniera, ingelera, alemaniera, flandriera, feroe, frisiera.

Talde zelta: irlandera, eskoziera, bretoiera, galiera, gales.

Talde italikoa: Frantsesa, katalana, gaztelera, galego-portugesa, italiera, errumaniera, proventzera, sardoa.

Talde eslaviarra: errusieram ukraniera, bielorrusiera, poloniera, txekiera, esloveniera, serbiera, bulgariera, mazedoniera, eslovakiera.
Talde indoiranioa: persa, kurdua, avestikoa, hindia, bengaliera, sinhala, urdoa, romaniera.
Talde grekoa: greko modernoa, 

Talde baltikoa: lituaniera eta letonera.

Armeniera eta albaniera. 

Gaua eta izarra: Dobleteak.
Bilakaera desberdina jasan dituzten jatorri komuneko hitzak dira. 

Noche night nuit Nacht (alemán) nacht (neerlandés) nat (danés) noc (checo y polaco) noch (ruso) noć (croata) noć (serbio) nox (latín) nakti- (sánscrito) natë (albanés) nos (galés) nueche (asturiano) nueit (aragonés) noite (gallego y portugués) notte (italiano) nit (catalán) noapte (rumano) nótt (islandés) nykhta (griego) naktis (lituano).

estrella star  étoile  Stern (alemán) ster (neerlandés) stella (latín, italiano) str (sánscrito) seren (galés) estrela (aragonés) estrela (gallego y portugués) estel (catalán) stea (rumano) stjarna (islandés) aster (griego) setare (persa)  estêre (kurdo).

 Indoeuropearraren inguruan gehiago ikasteko...

• Letra sopa
• Hitzak lotu
• Hizkuntzak kokatu